กณฺณกตฺถลสุตฺต

ปุจฺฉา – กณฺณกตฺถลสุตฺตํ ปนาวุโส ภควตา กตฺถ เกน สทฺธิํ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – อุรุญฺญายํ ภนฺเต กณฺณกตฺถเล มิคทาเย รญฺญา ปเสนทินา โกสเลน สทฺธิํ ภาสิตํฯ

พฺรหฺมายุสุตฺต

ปุจฺฉา – เตนาวุโส ภควตา…เป.… สมฺมาสมฺพุทฺเธน พฺรหฺมายุสุตฺตํ กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – วิเทเหสุ ภนฺเต มิถิลายํ มฆเทวอมฺพวเน พฺรหฺมายุํ พฺราหฺมณํ อารพฺภ ภาสิตํฯ พฺรหฺมายุ ภนฺเต พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา อฏฺฐปญฺหานิ ปุจฺฉิ, ตสฺมิํ ภนฺเต วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

ปุจฺฉา – ตตฺถ อาวุโส อุตฺตโร มาณโว กถํ ภควโต ทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขเณหิ สมนฺนาคตตํ อตฺตโน อาจริยสฺส พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺปฏิเวเทสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ตตฺถ ภนฺเต อุตฺตโร มาณโว ‘‘สุปฺปติฏฺฐิตปาโท โข ปน โส ภวํ โคตโม, อิทมฺปิ ตสฺส โภโต โคตมสฺส มหาปุริสสฺส มหาปุริสลกฺขณํ ภวตี’’ติ เอวมาทินา ภควโต ทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขเณหิ สมนฺนาคตตํ อตฺตโน อาจริยสฺส พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺปฏิเวเทสิฯ

ปุจฺฉา – อปรมฺปิ อาวุโส อุตฺตโร มาณโว ภควโต คมนกาเล กีทิสํ ปาสาทิกํ อาการํ ทิสฺวา จ สลฺลกฺเขตฺวา จ อตฺตโน อาจริยสฺส พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺปฏิเวเทสิฯ

วิสฺสชฺชนา – อปรมฺปิ ภนฺเต อุตฺตโร มาณโว ภควโต คมนกาเล ปฐมํ ทกฺขิณํ ปาทุทฺธรณาทิกํ อาการํ ทิสฺวา จ สลฺลกฺเขตฺวา จ อตฺตโน อาจริยสฺส พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺปฏิเวเทสิฯ

ปุจฺฉา – อปรมฺปิ อาวุโส อุตฺตโร มาณโว ภควโต อนฺตรฆรํ ปวิสนกาเล กีทิสํ ปาสาทิกํ อาการํ ทิสฺวา จ สลฺลกฺเขตฺวา จ อตฺตโน อาจริยสฺส พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺปฏิเวเทสิฯ

วิสฺสชฺชนา – อปรมฺปิ ภนฺเต อุตฺตโร มาณโว ภควโต อนฺตรฆรํ ปวิสนกาเล น กายสฺส อุนฺนมนาทิกํ ปาสาทิกํ ทิสฺวา จ สลฺลกฺเขตฺวา จ อตฺตโน อาจริยสฺส พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺปฏิเวเทสิฯ

ปุจฺฉา – อปรมฺปิ อาวุโส อุตฺตโร มาณโว ภควโต โภชนกาเล กีทิสํ ปาสาทิกํ อาการํ ทิสฺวา จ สลฺลกฺเขตฺวา จ อตฺตโน อาจริยสฺส พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺปฏิเวเทสิฯ

วิสฺสชฺชนา – อปรมฺปิ ภนฺเต อุตฺตโร มาณโว ภควโต โภชนกาเล ปตฺโตทกาทิกํ ปฏิคฺคหณาทิกาเล น ปตฺตสฺส อุนฺนมนาทิกํ ภควโต ปาสาทิกํ อาการํ ทิสฺวา จ สลฺลกฺเขตฺวา จ อตฺตโน อาจริยสฺส พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺปฏิเวเทสิฯ

ปุจฺฉา – อปรมฺปิ อาวุโส อุตฺตโร มาณโว ภควโต ภุตฺตาวิกาเล กีทิสํ ปาสาทิกํ อาการํ ทิสฺวา จ สลฺลกฺเขตฺวา จ อตฺตโน อาจริยสฺส พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺปฏิเวเทสิฯ

วิสฺสชฺชนา – อปรมฺปิ ภนฺเต อุตฺตโร มาณโว ภควโต ภุตฺตาวิกาเล ปตฺโตทนาทิกํ ปฏิคฺคณฺหาทิกาเล น ปตฺตสฺส อุนฺนมนาทิกํ ปาสาทิกํ อาการํ ทิสฺวา จ สลฺลกฺเขตฺวา จ อตฺตโน อาจริยสฺส พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺปฏิเวเทสิฯ

ปุจฺฉา – อปรมฺปิ อาวุโส อุตฺตโร มาณโว ภควโต จีวรธารเณ จ อารามคตกาเล จ ธมฺมเทสนากาเล จ สพฺพอิริยาปเถสุ จ กีทิสํ ปาสาทิกํ อาการํ ทิสฺวา จ สลฺลกฺเขตฺวา จ อตฺตโน อาจริยสฺส พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺปฏิเวเทสิฯ

วิสฺสชฺชนา – อปรมฺปิ ภนฺเต อุตฺตโร มาณโว ภควโต จีวรธารณกาเล จ อารามคตกาเล จ สพฺเพสุ จ อิริยาปเถสุ น อจฺจุกฺกฏฺฐาทิกํ ปาสาทิกํ อาการํ ทิสฺวา จ สลฺลกฺเขตฺวา จ อตฺตโน อาจริยสฺส พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส สมฺปฏิเวเทสิฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส พฺรหฺมายุ พฺรหฺมโณ ภควนฺตํ ปุจฺฉิ, กถญฺจสฺส ภควา พฺยากาสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ‘‘กถํ โข พฺราหฺมโณ โหติ, กถํ ภวติ เวทคูฯ เตวิชฺโช โภ กถํ โหติ, โสตฺติโย กินฺติ วุจฺจติฯ อรหํ โภ กถํ โหติ, กถํ ภวติ เกวลีฯ มุนิ จ โภ กถํ โหติ, พุทฺโธ กินฺติ ปวุจฺจตี’’ติ – เอวํ โข ภนฺเต พฺรหฺมายุ พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ ปญฺหํ อปุจฺฉิฯ ภควา ภนฺเต–

‘‘ปุพฺเพนิวาสํ โย เวทิ, สคฺคาปายญฺจ ปสฺสติ;

อโถ ชาติกฺขยํ ปตฺโต, อภิญฺญาโวสิโต มุนิ;

จิตฺตํ วิสุทฺธํ ชานาติ, มุตฺตํ ราเคหิ สพฺพโส;

ปหีนชาติมรโณ, พฺรหฺมจริยสฺส เกวลี;

ปารคู สพฺพธมฺมานํ, พุทฺโธ ตาที ปวุจฺจตี’’ติ –

เอวํ โข ภนฺเต ภควา พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส วิภชิตฺวา พฺยากาสิฯ

ปุจฺฉา – อิมญฺจ ปนาวุโส ภควโต พฺยากรณํ สุตฺวา พฺรหฺมายุ พฺราหฺมโณ ภควติ กีทิสํ นิปจฺจการํ อกาสิ, กถญฺจสฺส ภควา ปุนปิ อนุปุพฺพิํ ธมฺมกถํ กเถสิฯ

วิสฺสชฺชนา – อิมญฺจ ปน ภนฺเต ภควโต พฺยากรณํ สุตฺวา พฺรหฺมายุ พฺราหฺมโณ อุฏฺฐายาสนา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา ภฺภควโต ปาเทสุ สิรสา นิปติตฺวา ภควโต ปาทานิ มุเขน จ ปริจุมฺพติ, ปาณีหิ จ ปริสมฺพาหติ, นามญฺจ สาเวติ ‘‘พฺรหฺมายุ อหํ โภ โคตม พฺราหฺมโณ, พฺรหฺมายุ อหํ โภ โคตม พฺราหฺมโณ’’ติ, เอวํ ปรมนิปจฺจการํ อกาสิ, ภควา จ ภนฺเต ทานกถํ สีลกถํ สคฺคกถํ กามานํ อาทีนวํ โอการํ สํกิเลสํ เนกฺขมฺเม อานิสํสํ ปกาเสสิ, เอวํ โข ภนฺเต พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส ภควา อนุปุพฺพิํ กถํ กเถสิฯ

ปุจฺฉา – อิมญฺจ ปนาวุโส ทมฺมเทสนํ สุตฺวา พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส กีทิโส ธมฺมาภิสมโย อโหสิฯ

วิสฺสชฺชนา – อิมญฺจ ปน ภนฺเต ธมฺมเทสนํ สุตฺวา พฺรหฺมายุสฺส พฺราหฺมณสฺส ตสฺมิํเยว อาสเน วิรชํ วีตมลํ ธมฺมจกฺขุํ อุทปาทิ ‘‘ยํกิญฺจิ สมุทยธมฺมํ สพฺพํ ตํ นิโรธธมฺม’’นฺติฯ

เสลสุตฺต

ปุจฺฉา – เสลสุตฺตํ ปนาวุโส ภควตา กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – องฺคุตฺตราเปสุ ภนฺเต อาปเณ นาม องฺคุตฺตราปานํ นิคเมเสลํ พฺราหฺมณํ อารพฺภ ภาสิตํฯ เสโล ภนฺเต พฺราหฺมโณ สปริโส ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ สมฺมุขา สารุปฺปาหิ คาถาหิ อภิตฺถวิ, ตสฺมิํ ภนฺเต วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ